poniedziałek, 8 lipca 2013

Tajemnica małej półfrankówki :-)

Ostatnio nasi rodzice przygotowują się do wakacyjnych odwiedzin w Burglauenen. W związku z tym mój tata przypomniał mi o czymś, co też mnie kiedyś zaciekawiło, ale jakoś z czasem przeszłam nad tym do porządku dziennego. Otóż moneta warta 50 rappenów (rappen to jedna setna franka) jest mniejsza od tych wartych 10 i 20. I w ogóle jest malutka. Dlaczego?

Trochę poszperałam, aż wreszcie przyszło mi do głowy, żeby zajrzeć na stronę mennicy szwajcarskiej, gdzie powyższe pytanie znajduje się na liście pytań często zadawanych (http://www.swissmint.ch/de-haeufigefragen.html).

Zanim dokonam tłumaczenia kreatywnego :-), ciekawe jest też to, że ta właśnie mała moneta warta 50 rappenów jest tak naprawdę półfrankówką, tzn. na jej rewersie widnieje napis 1/2 Fr. a nie 50 (rappenów).
I to właśnie jest małą wskazówką do rozwiązania całej zagadki.

zdjęcie ze strony http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/F%C3%BCnfzigrappen.jpg

Zacznijmy od tego, że do roku 1798 (czyli roku, w którym utworzono Republikę Helwecką) w obrocie znajdowało się około 860 monet (liczba - za Wikipedią)  o różnych wartościach, należących do różnych systemów monteranych. W 1798 postanowiono tę sytuację uporządkować, ale rok 1803 przyniósł rozwiązanie Republiki Helweckiej i ponowny chaos monetarny.
I dopiero w roku 1850 zdefiniowano franka szwajcarskiego, określając ile ma ważyć srebrna moneta jednofrankowa. Wprowadzono też srebrną pięciofrankówkę (ważącą 5 razy tyle co 1 frank), dwufrankówkę i właśnie monetę 1/2 franka. Ta ostatnia, jako że musiała ważyć połowę tego co jednofrankówka, wyszła dosyć mała (rozmiarowo taka jak dzisiaj). W celach praktycznych wypuszczono też mniejsze nominały, ale te były niejako "uzupełniające", tzn. nie były już bite ze srebra i nie obowiązywał ich powyższy przelicznik wagowy do franka. Dodatkowo, gdyby miały rozmiarowo nawiązywać do wyższych monet, byłyby naprawdę bardzo malutkie. Tak więc wprowadzono monety 1 i 2 rappeny z brązu, oraz 5, 10, 20 wykonane z bilonu.
Z czasem, kiedy wartość srebra przekroczyła wartość monet z niego wykonanych, zastąpiono go miedzioniklem (z niego również zaczęto bić 10 i 20 rappenów). Zmniejszono też pięciofrankówkę (chociaż ciągle jest to duża moneta) oraz wycofano z obiegu monety 1 i 2 rappeny. Jeśli chodzi o te ostatnie, to ciekawe jest, że niektóre ceny w sklepach cały czas mają końcówki niepodzielne przez 5 rappenów. Dopiero w przy kasie, po zsumowaniu cen wszystkich artykułów, końcowa kwota jest zaokrąglana tak, żeby dało się ją zapłacić.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz